GIBRAN KHALIL GIBRAN EN GALEGO UNIVERSAL

“A verdade necesita de dous homes para ser descuberta: un para dicila e outro para entendela” (Gibran Khalil Gibran)

Por Alberto Barciela

Gibran Khalil Gibran, poeta, pintor, novelista e ensaísta de orixe libanesa, home mundano, liberal no seu entendemento da relixión, da cultura, e tamén dos seres humanos é, dende fai uns meses, autor traducido á fermosa lingua galega. O mérito presupón o entendemento da Fundación Araguaney, de Teófilo Edicións, e da Secretaría Xeral de Política Lingüística da Xunta de Galicia; tres sensibilidades distintas e confluentes, capaces de entender que un árabe das montañas pode ser tan universal coma un galego do mar.

“No orballo das cousas pequenas, o corazón atopa alborada e arrefría”. O verso adoptaríao Rosalía de Castro, Manuel Antonio ou Novoneyra. Gibran podería ter nacido en Santiago, Rianxo ou no Caurel. A sensibilidade dos poetas entronca coa natureza universal dos homes e mulleres, sen exclusións. A súa inspiración é algo máis que a espontánea musicalidade dos seus pensamentos; é a raíz que nos une a un mundo incomprensible de guerras, fame, e refuxiados, deseñado por políticos e economistas.

En Galicia, un poeta decidiu a nosa estirpe e, outra, o noso carácter. Por Pondal somos celtas, por Rosalía melancólicos. Por Lusi G. Tosar – ese enorme poeta ao que lle roubaron o nome-, somos infinitos e tabernarios. Nunca conformistas. Manuel Antonio explicouno cando dixo “afrontar unha peregrinación sen chegada, porque en cada acougo do camiño, agárdanos unha voz que nos berra: máis alá”. Gibrán descubriu ou segredo do mar meditando sobre unha pinga de orballo. O infinito mestúrase co ínfimo; o local, co global.

As cicatrices dos pobos e culturas supuran ao través dos seus poetas. Eles sofren coma ninguén aos políticos que non entenden nada e que citan un idioma unicamente para instrumentalizalo. Ocorreu onte mesmo. Un actor metido a congresista, embarullado en escuros intereses, intentou previrnos de nós mesmos, das nosas palabras, do teórico perigo que poden representar as verbas dos nosos devanceiros. Esas que nos permiten dicir con Álvaro Cunqueiro “louvado sexa Deus tamén por terme dado o don da fala. Por terme ensinado a dicir rula, e bidueiro, e dorna, e pote, e fonte. E entón eu, sabendo estas palabras, era verdadeiramente dono da rula, e do bidueiro, e da dorna, e da ponte, e da fonte”. As palabras cantan, permítennos evocar, rememorar, contar contos, rezar, entendernos a nós mesmos, ás nosas xentes, discrepar ou coincidir. Facilítannos definir o noso pobo, a nosa terra; pero tamén correr o risco do seu mal uso polos manipuladores da verdade. E disto saben moito os que ignoran a liberdade. O poeta libanés xa lles contestou: “Afástome da xente que considera á insolencia valor, e covardía á tenrura. E tamén me afasto daqueles que consideran charlatanería á sabedoría e ignorancia ao silencio”.

“Hai quen da con alegría, e esa alegría é ou seu premio”. Gibran falaba sen dúbida de Ghaleb Jaber Ibrahim, de José Luis Teófilo, de Valentín García Gómez, que na presentación do libro nos agasallaron coa preciosa música dun poeta tan forte coma os cedros libaneses, tan perdurable coma as oliveiras, tan noso coma os carballos. O galego non é inimigo de ninguén e menos do noso outro idioma, o castelán. Non supón máis perigo que o da emoción e o entendemento.

Nesa festa da palabra confirmouse a “Ghalebguidade”, posiblemente unha forma de entender Galicia dende a cultura árabe. Ghaleb é tradutor dun vello amor pola cultura dunha terra que fixo cantar a un Rei Sabio, Afonso X, mediante o entendemento dunha cultura que tamén é a nosa.

Nun fermoso acto de presentación de O Profeta, o libro de Gibran Khalil Gibran, eramos poucos. Faltaban representantes de todas as institucións, organismos e empresas culturais de Galicia. Non foi sorpresa nin quedamos sen palabras: xogaban o Real Madrid, o Barcelona, o Celta e outros equipos. Uns gañaron e outros perderon. Os que non asistiron desperdiciaron a oportunidade de veren abrollar unha nova rama da cultura en galego, un xesto universal e cativador ao pé mesmo da pía bautismal de Rosalía de Castro. Quizais, como dixo Risco, xa ela chorou por todos. Gibran espera nas librerías.