UNHA DE PULPO

Por Xosé A. Perozo

Estou a rematar unha novela na que se coou unha peregrina alemá incapaz de probar unha tapa de polbo. O guía que a conduce acaba convidándoa a cear polbo á grella. A moza saborea o manxar e, ademais de namorarse do mozo, trata de describir o sabor, o tacto do cefalópodo rodando entre a lingua e o padal. Faino con orixinalidade e aquel primeiro cacho une os dous personaxes sentimentalmente dun modo romántico e fugaz. Non é unha invención deste autor de pensamento fervente, non. En realidade sucedeume nun tempo pasado polo cal o polbo, consumido en calquera das súas preparacións, forma parte do meu imaxinario sentimental e culinario máis arraigado. Imaxínense unir o prosaico polbo á paixón amorosa? A miña novela pérdese por eses carreiros.
Desde aquel encontro en Compostela fun descubrindo a importancia do curioso octópodo nas nosas vidas. Para estas festas de Ano Novo unha amiga sorprendeume co agasallo dunha lata de paté de polbo á mariñeira elaborado por unha conserveira de Cambados. Aínda non me atrevín a abrila e na miña cociña todos os días contemplo intrigado o seu curioso debuxo da caixa branca, que representa un polbo capitán de navíos con xesto intelixente e unha especie de gran perla, sostida entre as oito extremidades, onde se acubilla unha mariscadora humana. Intrígame a que sabe tan exótico paté e, coma a peregrina da novela, pospoño resolver o misterio ata un momento significativo. Sobre todo despois de coñecer un interesante estudo da Universidade de Oxford no cal o biólogo Tim Coulson pide abandonar a caza e o consumo de tan enigmáticos moluscos, sexa cal sexa a súa variedade e territorio mariño habitado do planeta, para protexelos. É o polbo unha especie en extinción? Pregunteime preso dunha inesperada alarma.

Non. Os moluscos octópodos non van extinguirse, ao contrario. Segundo o zoólogo Andrew Whiten, da escocesa Universidade Saint Andrews, cando a especie humana se extinga, como consecuencia do cambio climático e da fin natural do noso ciclo, os polbos estarán en condicións de converterse na caste animal máis lúcida para dominar o novo mundo. Afirman os científicos que os polbos posúen unha intelixencia avanzada: pensan, aprenden, teñen un sistema nervioso complexo, unha vista excelente e son capaces de utilizar utensilios e ferramentas no seu beneficio. Durante os experimentos de laboratorio, aos que foron sometidos, conseguiron resolver labirintos e con cascas de coco fabricarse armaduras de protección. Enseguida imaxineinos organizando exércitos para dominar os mares e construír míticas cidades mergulladas. Ciencia ficción? Quizais non.
Porén resulta que, coma a intelixencia humana, a maioría dos polbos xeran egoísmos incompatibles coa socialización segundo Godfrey-Smith, catedrático da Universidade de Sídney. Con todo, para outros estudosos son propensos ao gregarismo, en función das circunstancias, capaces de unirse en pequenas colonias para levar a bo porto obxectivos e aldeas. Poida que sexa o anuncio dun novo urbanismo. Un pequeno paso para a civilización octópoda pero un gran paso para a supervivencia da vida na Terra.

Os insignes polbos do futuro non chegarán a ler a miña nova novela nin este artigo premonitorio nin se compracerán co debuxo da lata de paté galego nin lembrarán que, como a dos dinosauros, houbo outra civilización de animais, chamados humanos, imposibles de degustar por eles, no punto de namorarse, despois de peregrinar dun océano a outro. Eu, a partir deste 2025, cada vez que pida unha de polbo temerei estar comendo unha tapa de futuro.

José A. Perozo